بررسی علل کم خونی؛ از علائم تا راه‌های درمان
تاریخ انتشار: ۲۷ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۳۷۱۳۷
رنگ پریدگی پوست، زبان، مخاط داخل لب، خستگی زودرس و سرگیجه از نشانه‌های کم خونی است. از علل ایجاد کننده کم‌خونی می‌توان کمبود‌های تغذیه‌ای، خون ریزی، ناهنجاری‌های ژنتیکی، بیماری‌های مزمن و یا مسمومیت‌های دارویی را نام برد. منظور از کم‌خونی‌های تغذیه‌ای کم‌خونی‌هایی است که در اثر دریافت ناکافی مواد مغذی ایجاد می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
از مهم‌ترین مواد مغذی جهت خون‌سازی که کمبود آنها موجب بروز کم‌خونی می‌شود می‌توان به آهن، ویتامین ب ۱۲ و اسیدفولیک اشاره کرد.
بیشتربخوانید
تاثیر کم خونی بر قدرت یادگیری دانش آموزانکمخونی ناشی از فقر آهن یکی از شایع‌ترین کم‌خونی‌های تغذیه‌ای است. کم‌خونی ناشی از فقر آهن یکی از شایع‌ترین اختلالات تغذیه‌ای در کشور‌های در حال توسعه و مهم‌ترین علت کم‌خونی تغذیه‌ای در کودکان و زنان در سنین باروری است که با ایجاد گلبول‌های قرمز کوچک و کاهش میزان هموگلوبین مشخص می‌شود که این بیماری سبب اتلاف منابع و مراقبت‌های بهداشتی، کاهش بهره‌وری در اثر افزایش میزان مرگ و میر ابتلا به بیماری در مادران و کودکان و بالاخره کاهش ظرفیت جسمی و روانی در بخش بزرگی از جامعه می‌شود.
از علل ایجاد کننده کم‌خونی می‌توان کمبود‌های تغذیه‌ای، خون ریزی، ناهنجاری‌های ژنتیکی، بیماری‌های مزمن و یا مسمومیت‌های دارویی را نام برد
میزان نیاز به آهن براساس سن، جنس و وضعیت فیزیولوژیکی افراد متفاوت است. مثلا زنان باردار به علت افزایش حجم خون، رشد جنین و جفت و سایر بافت‌ها به آهن بیشتری نیاز دارند. به همین دلیل بیش از سایرین در معرض خطر کم‌خونی قرار دارند.
در شیرخواران در صورت سلامت مادران، میزان آهن موجود در شیر مادر برای ۶ـ۴ ماه اول زندگی کافی است، اما در مورد نوزادانی که با وزن کم متولد می‌شوند، ذخایر آهن کم بوده و باید از ۳ ماهگی آهن اضافی به صورت قطره خوراکی خورانده شود.
دلایل فقر آهندلایل گوناگونی برای کمبود آهن وجود دارد که از آن جمله می‌توان به علل زیر اشاره کرد.
۱ ـ دریافت ناکافی آهن به دلیل رژیم غذایی مورد استفاده که در آن آهن کمی وجود دارد، مانند بعضی از رژیم‌های گیاه خواری.
۲ ـ جذب ناکافی آهن در اثر اسهال، کاهش ترشح اسید معده، مشکلات گوارشی. تداخلات دارویی.
۳ ـ افزایش نیاز به آهن برای افزایش حجم خون در دوران نوزادی، نوجوانی، بارداری و شیردهی.
۴ ـ خونریزی زیاد در دوران عادت ماهانه و یا در اثر جراحات یا ناشی از همورویید (بواسیر) یا بیماری‌های بدخیم و انگل‌ها.
کمبود آهن در مردان بزرگسال معمولا در اثر از دست دادن خون است.
بهتر است قرص آهن در آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشی از آن کاهش یابند
علائم کم‌خونی ناشی از فقر آهنبعضی از علایم کم‌خونی فقر آهن عبارتند از: رنگ پریدگی پوست، زبان و مخاط داخل لب و پلک چشم‌ها، خستگی زودرس، سرگیجه و سردرد، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها، حالت تهوع و در کم‌خونی شدید گود شدن روی ناخن (ناخن قاشقی) است.
درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهنبرای درمان کم‌خونی از چند روش استفاده می‌شود که بهترین و کم‌خطرترین آنها استفاده از مکمل‌های خوراکی است.
عوارض گوارشی ناشی از مصرف آهن نظیر تهوع، دل پیچه، سوزش قلب، اسهال یا یبوست را می‌توان به حداقل رساند؛ به شرطی که آهن را با میزان بسیار کم مصرف کرده و به تدریج به میزان آن افزوده تا به حد مورد نیاز بدن برسد.
رنگ پریدگی پوست، زبان و مخاط داخل لب و پلک چشم‌ها، خستگی زودرس، سرگیجه و سردرد، خواب رفتن وسوزن سوزن شدن دست و پاها از نشانه‌های کم خونی است
بهتر است قرص آهن در آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشی از آن کاهش یابند. همچنین ویتامین C جذب آهن را افزایش می‌دهد.
به همین دلیل معمولا مصرف ویتامین C به همراه آهن پیشنهاد می‌شود. علاوه بر درمان دارویی باید به میزان آهن قابل جذب در غذا نیز توجه کرد. جذب آهن غذا اغلب تحت تاثیر شکل آهن موجود در آن است.
منابع غذایی آهن دارمنابع غذایی آهن‌دار عبارتند از جگر، قلوه، گوشت قرمز، ماهی، زرده تخم‌مرغ، سبزی‌های دارای برگ سبز تیره مانند جعفری، اسفناج و حبوبات، مثل عدس و لوبیا همچنین میوه‌های خشک (برگه‌ها) بخصوص برگه زردآلو و دانه‌های روغنی.
عوامل افزایش دهنده جذب آهن و منابع غذایی آنها:
اسید سیتریک و اسید اسکوربیک یا ویتامین ث که در آلو، خربزه، ریواس، انبه، گلابی، طالبی، گل کلم، سبزی‌ها، آب پرتقال، لیمو شیرین، لیمو ترش، سیب و آناناس وجود دارند می‌توانند عوامل افزایش دهنده جذب آهن در بدن باشند.
اگر دچار کم خونی و فقر آهن هستید حتما توصیه‌های کلی زیر را به کار ببندید:
۱ ـ استفاده از غذا‌هایی که غنی از آهن هستند.
۲ ـ استفاده از منابع غذایی حاوی ویتامین ث در هر وعده غذایی جهت جذب بهتر آهن (مثل پرتقال، گریب‌فروت، گوجه فرنگی، کلم، توت فرنگی، فلفل سبز، لیمو ترش.)
۳ ـ گنجاندن گوشت قرمز، ماهی یا مرغ در برنامه غذایی.
۴ ـ پرهیز از مصرف چای یا قهوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا.
۵ ـ برطرف کردن مشکلات گوارشی و یبوست.
۶ ـ تصحیح عادات غذایی غلط مثل مصرف مواد غیر خوراکی مانند خاک، یخ که خود از علایم کم خونی فقر آهن هستند.
۷ ـ مشاوره با پزشک و متخصص تغذیه جهت پیشگیری به موقع و یا بهبود کم‌خونی.
۸ ـ استفاده از نان‌هایی که از خمیر ور آمده تهیه شده‌اند.
۹ ـ استفاده از خشکبار مثل توت خشک، برگه آلو، انجیر خشک و کشمش که منابع خوبی از آهن هستند.
۱۰ ـ استفاده از غلات و حبوبات جوانه زده.
۱۱ ـ شست و شو و ضد عفونی کردن سبزی‌هایی که استفاده می‌کنید.
۱۲ ـ شستن کامل دست‌ها با آب و صابون قبل از تهیه و مصرف غذا و پس از هر بار اجابت مزاج
۱۳ ـ مصرف روزانه یک قرص آهن از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از زایمان در زنان باردار.
۱۴ ـ مصرف قطره آهن همزمان با شروع تغذیه تکمیلی تا پایان ۲ سالگی در کودکان.
مصرف مواد غیر خوراکی مانند خاک، یخ که خود از علایم کم خونی فقر آهن هستند
آزاده متقی، استاد تغذیه علوم پزشکی ایران در پاسخ به این پرسش که «غذا‌های آهن‌ساز برای بدن چه غذا‌هایی هستند؟»، بیان داشت:منابع آهن گیاهی جذب بالایی ندارند و این منابع باید با منابعی که حاوی ویتامین C مانند فلفل‌سبز، لیموترش و گوجه مورد استفاده قرار گیرند.
وی با ذکر مثالی درباره جذب بهتر آهن در بدن، ادامه داد: برای نمونه اگر عدسی مصرف می‌کنیم، عدس آهن خوبی دارد، ولی خیلی قابل جذب نیست و برای اینکه آهن آن قابل دسترسی بدن باشد، به ویتامین C نیاز است.
متقی اضافه کرد: برای تأمین ویتامین C و جذب بهتر آهن موجود در عدس، اگر لیموترش را روی عدسی بریزیم آهن آن قابل دسترسی در بدن است و این ماده را برای بدن تأمین می‌کند.
کم خونی در کودکاندر صورتی که آهن بدن کودک پایین باشد، متوجه این نشانه‌ها در کودک خواهید شد که شامل رنگ‌پریدگی، تحریک‌پذیری، عدم تمایل به خوردن است.
همچنین عوارض طولانی مدت شامل موارد همچون کندی رشد، تاخیر در مهارت‌های حرکتی، ابتلا به عفونت‌های بیشتر است؛ زیرا آهن باعث بالا رفتن سیستم ایمنی بدن می‌شود.
برخی نشانه‌هایی هستند که در ابتدا مشخص نمی‌شوند، اما کودک در طولانی مدت عوارض زیر را تجربه خواهد کرد. این علائم شامل؛ خستگی، رنگ‌پریدگی، تحریک‌پذیری، ضربان سریع یا نامنظم قلب، کاهش اشتها، کندی در وزن گرفتن، سرگیجه، اشکال در تمرکز، سردرد و سبکی سر است.
منبع: فارس
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: دانستنی های پزشکی کم خونی کم خونی ناشی از فقر آهن ـ استفاده تغذیه ای منابع غذایی رنگ پریدگی آهن هستند ویتامین C نشانه ها جذب آهن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۳۷۱۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آسیب‌دیدگی بافت مینای دندان با مصرف مواد غذایی اسیدی/ چرا دندان‌درد غیرقابل تحمل می‌شود؟
دندانپزشک و متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت گفت: مصرف شیرینی‌ها و مواد غذایی حاوی اسید می‌تواند خردگی و پوسیدگی سریع را در مینای دندان ایجاد کند، خوردن لواشک‌های ترش و نوشابه‌ها به دلیل وجود اسیدکربنیک موجب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.
الهام فقیهیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به نشانه‌های دندان آسیب‌دیده اظهار کرد: درد دندان یکی از نشانه‌های دندان آسیب‌دیده است، اما بیمار باید دقت کند مراجعه به دندانپزشک نباید تنها زمانی که درد دندان وجود دارد اتفاق بیفتد، اگر بیمار در مراحل اولیه پوسیدگی دندان به دندانپزشک مراجعه کند، هزینه کمتری را از لحاظ مالی و آسیب به دندان می‌پردازد تا اینکه در مراحل انتهایی پوسیدگی دندان به پزشک مراجعه کند.
وی افزود: وقتی که دندانی پوسیدگی سطحی دارد با ترمیم و پر کردن ساده بهبود پیدا می‌کند که هزینه بسیار کمتری نسبت به درمان ریشه و عصب‌کشی که دندان پوسیده به بیمار تحمیل می‌کند، دارد.
دندانپزشک و متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت تصریح کرد: در پوسیدگی سطحی بافت دندان کمتر تخریب می‌شود، اما وقتی که دندانی عصب‌کشی یا مورد درمان ریشه قرار گیرد، دیگر بیمار درد را حس نمی‌کند و بافت دندان بسیار شکننده می‌شود و نیاز به درمان روکش و پروتزهای دندانی دارد، از این جهت حائز اهمیت است زمانی که بیمار احساس پوسیدگی دندانی داشت، سریع به دندانپزشک مراجعه کند.
وی با اشاره به حساسیت دندان‌های پوسیده به بعضی مواد غذایی گفت: دندان‌ها وقتی در معرض پوسیدگی قرار دارند، نخستین حساسیتی که نشان می‌دهند نسبت به خوردن مواد غذایی شیرین و سرد است، هنگامی که بیمار مواد غذایی شیرین را می‌خورد، این مواد لابه‌لای شیارهای دندان می‌رود و موجب شروع یک درد تیر کشنده می‌شود که پس از مدتی این درد تسکین پیدا می‌کند.
فقیهیان ادامه داد: این درد غیرقابل تحمل نیست و بیمار سریع به دندانپزشک مراجعه نمی‌کند، به همین دلیل وقتی بیمار یک ماده غذایی سرد مانند یک لیوان آب خنک را مصرف می‌کند، این نوع احساس درد شکل می‌گیرد و سریع هم آرام می‌شود، در این مرحله احتمال دارد دندان دچار پوسیدگی شده و نیاز به درمان ریشه و عصب‌کشی نداشته باشد.
وی با بیان اینکه پوسیدگی خود به خود درمان نمی‌شود، ادامه داد: بسیاری از اعضای بدن هستند که وقتی دچار بیماری می‌شوند، سیستم ایمنی بدن می‌تواند آن را درمان کند، اما بافت دندان از این مورد تبعیت نمی‌کند، وقتی که مینای دندان پوسیده شد، دیگر بهبودی در کار نیست.
دندانپزشک و متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت عنوان کرد: پوسیدگی‌های دندان را در بعضی از موارد با رعایت نکاتی می‌توان کمتر کرد، اما بهبودی توسط بافت بدن صورت نمی‌گیرد، همچنین لازم است بدانیم پوسیدگی شروع به پیشرفت می‌کند تا به عصب دندان برسد، در این مرحله بیمار یک درد غیرقابل تحمل و شبانه‌روزی را تجربه می‌کند و شدت درد شب‌ها بیمار را از خواب بیدار می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: احتمال دارد بیمار یک لیوان چای داغ مصرف کند و درد شدید و تیر کشنده‌ای را داشته باشد، وقتی که بیمار درد دندان را تجربه می‌کند، دندان او نیاز به عصب‌کشی دارد، یعنی درد طولانی‌مدت با محرک‌های بیشتری صورت می‌گیرد، بسیاری اوقات احتمال دارد پوسیدگی به عصب دندان برسد و دندان نیاز به عصب‌کشی داشته باشد، اما بیمار هیچ دردی نداشته باشد و درمان ریشه بدون وجود درد برای بیمار تجویز شود.
کدام مواد غذایی پوسیدگی سریع در دندان ایجاد می‌کند؟فقیهیان با تاکید بر اینکه مصرف شیرینی‌ها و مواد غذایی حاوی اسید می‌تواند خردگی و پوسیدگی سریع را در مینای دندان ایجاد کند، گفت: خوردن لواشک‌های ترش و نوشابه‌ها به دلیل وجود اسیدکربنیک موجب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود، بنابراین مدت زمان استفاده از این مواد غذایی حائز اهمیت است، برخی افراد عادت دارند لیموترش را با دندان فشار دهند؛ این حرکت می‌تواند پوسیدگی و آسیب به بافت مینای دندان را برای بیمار ایجاد کند.
وی در خصوص اهمیت مراجعه زودهنگام به دندانپزشک تصریح کرد: مراجعه به دندانپزشک وابسته به رعایت بهداشت دهان بیمار است، افرادی که رعایت بهداشت دهان آن کمتر است و مصرف مرتب سیگار و محرک‌ها را دارند، باید هر شش ماه یک‌بار به دندانپزشک مراجعه کنند، اما افرادی که بهداشت دهان را به‌خوبی رعایت می‌کنند و از مسواک، نخ دندان و دهان‌شویه‌های فلوراید استفاده می‌کنند، مراجعه آنها به دندان‌پزشکی می‌تواند در زمان طولانی‌تر و هر ۱۲ تا ۱۸ ماه یک‌بار انجام شود.
دندانپزشک و متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت عنوان کرد: مراجعه به دندان‌پزشکی بر اساس ارزیابی و بروز پوسیدگی دندان‌های بیمار است، پیشگیری بهتر از درمان است، مراجعه کودکان به دندانپزشک باید هر شش ماه یا سالی یک‌بار انجام شود، به دلیل اینکه دندان‌های کودکان تازه روییده است و مداخله زودتر، هزینه‌های درمانی کمتر و نتیجه بهتری را به دنبال دارد و اگر نیاز به فلورایدتراپی باشد، توسط دندانپزشک صورت می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: باید بدانیم اگر در موارد انتهای پوسیدگی دندان به دندانپزشک مراجعه کنیم، هزینه‌های بیشتری به ما تحمیل می‌شود، در واقع وقتی که یک دندان ترمیم می‌شود، نسبت به زمانی که نیاز به عصب‌کشی دارد، استحکام بیشتری خواهد داشت، اما با درمان ریشه‌ای دندان استحکام آن کمتر می‌شود و نیاز به درمان‌های جانبی مانند روکش دندان نیز ضرورت پیدا می‌کند.
کد خبر 748407
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد